Pregabalin (Lyrica) Nedir ve Bu Konuda Aileler Neler Yapabilir?

03.06.2025

Pregabalin Nedir?

Pregabalin, sinir sistemi üzerinde etkili olan, antiepileptik ve anksiyolitik özelliklere sahip bir ilaçtır. Genellikle epilepsi, nöropatik ağrı ve anksiyete bozuklukları gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Ancak son yıllarda, pregabalin içeren ilaçların kötüye kullanımında artış görülmektedir.

En bilinen pregabalin markası Lyrica, benzer etkiye sahip gabapentin ise Neurontin adıyla piyasada bulunmaktadır. Bu ilaçların kötüye kullanımı, doktor tavsiyesi olmadan veya reçete edilen dozun dışında kullanımla ortaya çıkmaktadır. Halk arasında “Lirika, Lilika” ya da “kafa yapan ilaç” olarak adlandırılan bu ilaçlar, yüksek dozlarda keyif verici etki (öfori) yaratabilir ve bağımlılığa neden olabilir. Bu durum, beynin bazı işlevsel bölgelerinde uyuşukluk yaparak davranış ve duygu durumunda değişikliklere yol açar.

Araştırmalar, özellikle opioid türü maddelere (eroin, morfin, kodein vb.) bağımlılık geçmişi olan bireylerde pregabalin kötüye kullanımına yatkınlığın daha yüksek olduğunu göstermektedir. Çoğu zaman bu ilaçlar, sokak satıcılarından ya da arkadaş çevresi aracılığıyla temin edilmektedir.

Ailelerin, çocuklarının arkadaş ortamlarını tanıması, ilişkilerini takip etmesi ve onlarla açık iletişim kurması bu noktada büyük önem taşır. Güçlü aile bağları, duyguların ve düşüncelerin paylaşılmasını kolaylaştırarak koruyucu bir etki oluşturur.

Yeşilay Danışmanlık Merkezlerinde (YEDAM), uzman psikologlar ve sosyal hizmet uzmanları tarafından kişilere ve ailelere yönelik psikososyal destek sağlanmaktadır. İlaç kötüye kullanımı durumunda, merkezlerde yapılan profesyonel değerlendirmelerin ardından psikoterapi ve sosyal hizmet desteği sunulmaktadır.

Aileler Neler Yapabilir?

Ø  İlaç kullanımını takip edin: Doktor tarafından reçete edilen ilaçların düzenli ve doğru dozda kullanılmasını destekleyin.

Ø  Yan etkileri gözlemleyin: Baş dönmesi, ruh hâli değişiklikleri veya kilo artışı gibi belirtiler fark edildiğinde mutlaka hekimle iletişime geçin.

Ø  Duygusal desteği güçlendirin: Depresyon, kaygı veya stres gibi durumlarda kişinin motivasyonunu artıracak etkinlikler planlayın ve gerekirse profesyonel destek alın.

Ø  Hekimle iş birliği yapın: Düzenli doktor kontrollerine katılın ve tedavi sürecini birlikte takip edin.

Ø  Sosyal çevreyi tanıyın: Riskli arkadaş gruplarını ve çevresel faktörleri fark ettiğinizde süreci dikkatle gözlemleyin.

Ø  Sağlıklı yaşamı teşvik edin: Düzenli uyku, dengeli beslenme ve egzersiz alışkanlıklarını destekleyerek sağlıklı bir yaşamı benimsemesine yardımcı olun.

Gizem AÇAR

Psikolog

KAYNAKÇA

Şengül AC. İlaç suistimali ve ilaç bağımlılığı. Turkiye Klinikleri J Neurol-Special Topics. 2010; 3:199-203.

Dahlman D, Abrahamsson T, Kral AH, Hakansson A. Nonmedical use of antihistaminergic anxiolytics and other prescription drugs among persons with opioid dependence. J Addict 2016; 2016: 9298571.

Çıtak Ekici, Ö., Şahiner, V., Erzin, G., Ocak, D., Şahiner, Ş. Y., &Amp; Göka, E. (2019). Pregabalin Abuse Among Patients With Opioid Use Disorders May İncrease The Severity Of Withdrawal Symptoms: A Single-Center, Case- Control Study. Psychiatry And Clinical Psychopharmacology, 29(4), 479-483., Q4, —21.25

Evoy KE, Morrison MD, Saklad SR. Abuse and misuse of pregabalin and gabapentin. Drugs. 2017; 77:403–426. [PubMed] [Google Scholar]

PAYLAŞ