EMDR ve Bağımlılık
EMDR (eye movement desensitization and reprocessing) göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işlemleme 1987 yılında Dr. Francine Shapiro tarafından tesadüfen bulundu. Shapiro'nun bulduğu şey göz hareketlerinin rahatsız edici düşünceleri azalttığıydı. Beyin kendisine ulaşan bilgiyi fizyolojik temele dayanan bir sistem kullanarak işlevsel bir hale sokar. Olumsuz duygular limbik sistemde tutulur, aynı zamanda gene limbik sistem içinde ki amigdala ve thalamus bu anılardan en çok etkilenen bölgelerdir. Duygu, düşünce imge, ses, duyum, koku gibi bilgiler bir işlem sürecinden geçer ve anılarla bütünleşir. Beyin lobları bilateral uyarılarak olumsuz düşünce ve stres çözümlenmeye çalışılır. Bunun için genelde göz hareketleri kullanılmakla beraber dokunsal ve işitsel yöntemler de kullanılabilir.
Bu sistem ruh sağlığının ve insan gelişiminin öğrenme yoluyla desteklenmesine yardımcı olur. Dolayısıyla sağlıklı ve uyumlu bir sistem olarak kabul görmüştür. Bireyin yaşamış olduğu travmatik olaylar bu sistemin bozulmasına ve anıların işlenmemiş bir şekilde bilinçaltında saklanmasına neden olur. Bilinçaltında kalmış olan bu anılar beyin tarafından daha önce işlenmemiştir ve bu yüzden bireyde pek çok semptom ortaya çıkarmıştır. EMDR'ın ana amacı da bu tür anıları gün yüzüne çıkarmak, işlemek ve sağlıklı bir hale getirmektir. Tıpkı uyku evresinde olduğu gibi beyine çift yönlü uyaranlar verilir ve olaylar yeniden işlemlenir.
Bağımlı bireylerin yaşantısında genellikle bir ya da birden fazla travma deneyimi mevcuttur ve bu durum madde kullanımı ile pozitif korelasyon göstermektedir. Birey, geçmiş dönem travmalarının yarattığı, travmatik stres birikimi dolayısıyla, huzursuzluk ve gerginliğin üstesinden gelmek için maddeye başvurabilir. Bu huzursuzluğa ve gerginliğe geçici bir süreliğine de olsa çare bulduklarını zannederler ancak bu süreçte bağımlılık gelişir. EMDR yöntemi ile kişide ki travmatik stres birikimi eritilir ve böylece madde kullanımı başlamadıysa önlenmesi için bir adım atılmış olur. Eğer başladıysa da EMDR bağımlılık tedavisinde önemli bir destekçi rolü üstlenir.
Ayağı sürekli ağrıyan birine devamlı ağrı kesici vermek sorunu çözmez altta yatan sebebi bulup onu tedavi etmek gerekir. Aynı şekilde bağımlılığın altında yatan temel bir sebep varsa bu temel sebep üzerinde çalışmadan tedavi sürecinden başarı elde edilmesi zordur. Ancak bu önceliği bağımlılığa vermeden bu sorun üzerine odaklanmak anlamına gelmez. Çünkü bağımlılık; tedavisi aciliyet isteyen bir hastalıktır.
EMDR'ın bağımlılık tedavisinde ki rolü daha önce de belirttiğimiz üzere oldukça önemlidir. Bireyin kişilik yapısına, önceliklerine çevresi ve ailesine göre en önemlisi de bağımlılık düzeyine göre değişkenlik gösterir. Tedavi sürecinde bağımlılığa yol açan, altta yatan sebepleri, travmaları çözüme kavuşturup sürecin daha sağlıklı ilerlemesini sağlamak için EMDR'ın gerekli olduğu bilinmektedir.
Psk. Fatihcan ÖNCÜ
KAYNAKLAR
Shapiro, F. , EMDR Terapisi Teknikleri ile Acı Anıları Silmek, Kuraldışı Yayıncılık, İstanbul, 2012.
Shapiro, F., Eye Movement Desensitization and Reprocessing: Basic Principles, Protocols and Procedures, 2nd Edition, Guilford Press, Newyork, 2001.
PAYLAŞ