Çocuklarda İnternet Bağımlılığı ve Aile İlişkilerine Etkisi
İnternet, kolaylaştırıcı etkileri sebebiyle toplum için vazgeçilmez bir parça hâline gelmiş durumdadır.
Özellikle çocuklar için eğitim alanında kolaylaştırıcı olması ve fırsat eşitliği sağlaması nedeniyle, internet kullanımı aileler için cezbedici bir hâle gelmiştir. Böylece internet evlerde bilgisayar, tablet vb. cihazların kullanımı yaygınlaşmıştır. İnternet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte çocuklarda internet kullanımı sadece eğitim alanında sınırlı kalmamış, bir sosyalleşme, boş zamanları değerlendirme, yaşamış olduğu sorunlardan kaçış aracı durumuna gelmiştir.
Yapılan araştırmalara göre, gelişim döneminde olan çocuklarda psikolojik ve sosyal değişimler yetişkinlere göre daha hızlı gerçekleşmektedir. Bu sebeple aile içinde, okulda ya da arkadaş çevresinde yaşanan olaylar çocuklar için stres faktörü niteliğinde olup, internet kullanımını internet bağımlılığı alanına dönüştürebilmektedir. Sosyal hayatında kabul görme endişesiyle iletişim kopukluğu, çekingenlik yaşayan çocuklar; internette bu kaygı olmadan kendilerini daha iyi ifade ettiklerini düşündükleri için sanal ortama aidiyet duygusu hissetmektedir. Bu aidiyet hissi sebebiyle çocuklar gerçekle sanal ortamın ayrımını yapamamakta ve bir süre sonra aileden kopma, aileyle vakit geçirmek istememe, verilen sorumlulukları yerine getirmeme gibi davranışlar sergilemektedir.
Aile, çocukta yaşanan bu değişimler karşısında kaygı yaşayabilmekte ve internet kullanımını sonlandırma adına adımlar atmaya başlayabilmektedir. İnternet bağımlılığı oluşmuş olan çocuklarda bu durum dirençle sonuçlanabilmekte ve aileden daha çok uzaklaşma, öfke sorunları, mevcut kuralları reddetme, sorumlulukları yerine getirmeme gibi sonuçlar doğurabilmektedir. Bu sebeple ailelerin uzman desteği alması ve uzmanlar tarafından desteklenmesi gerekmektedir. Aile bireylerinin internet kullanımını sonlandırma adına yapmış olduğu sınırlandırmalardan önce ya da bir sınır koyulup başarısız olunduysa, Yeşilay Danışmanlık Merkezi'ndeki (YEDAM) klinik psikologlar ve sosyal hizmet uzmanlarından destek alabilmektedir. Yeşilay Danışmanlık Merkezi'nde (YEDAM) klinik psikologlar ve sosyal hizmet uzmanları tarafından desteklenen aile: birlikte geçirilen vaktin arttırılmasına yönelik adımlar atma, çocuğun istek ve ilgilerinin gözlemlenmesi, çocukla ortak noktada buluşma, mevcut boş zamanları değerlendirme ve planlama yapma, sağlıklı iletişim kurma vb. konularda daha farkında bir şekilde süreci yürütebilmektedir. Aile içi aktivitelerin artması ve iletişimin daha sağlıklı bir şekilde kurulması çocuğu gerçek hayata çekme noktasında etkili olacağı gibi aile ile vakit geçirme noktasında da çocuğun isteğini arttıracak olan bir etkendir. Yeşilay Danışmanlık Merkezi'ndeki (YEDAM) klinik psikologlar ve sosyal hizmet uzmanları bu noktada hem aileyi hem de çocuğu desteklemektedir. Bu noktada uzmanlar çocuğu aileye karşı oluşan direnci kırma ve tekrar aile ile bağlarını güçlendirme noktasında desteklerken aileyi de sorumlulukları tekrardan aktifleştirme, yaşanan çatışmaları çözme, kural koyma vb. konularda desteklemektedir.
Yapılan araştırmalar göstermektedir ki aile bireylerinin aile içinde iletişimi güçlü tutma noktasında isteğinin körelmediği ve sabırla süreci yönettikleri noktada çocuğun internet kullanımına yönelik daha kontrollü bir süreç ilerlemektedir. Yapılan araştırmalar ailelerin internet kullanımını tamamen ortadan kaldırmaya değil bilinçli internet kullanımı noktasında çocuğu desteklemeye yönelik adımlar atmasını destekler niteliktedir.
Derya Albaş Topgül
Sosyal Hizmet Uzmanı
KAYNAKÇA
Avşaroğlu, S., & Akbulut, Ö. F. (2020). Sağlıklı Aile Yapısı Açısından Bir Risk Faktörü: İnternetBağımlılığı. International Social Sciences Studies Journal, 6(65), s. 2879-2902.
Çalık , G., Maç, Ç. E., & Öztürk, G. Z. (2021). Adolesanlarda İnternet Bağımlılığının Aile İçi Uyuma ve Okul Başarısına Etkileri. Türk Aile Hek Dergisi, 25(4), 120-127.
Çırak, Z. D., Yetiş, G., & Gürbüz, P. (2018). Üniversite Öğrencilerinin İnternet Kullanımlarının Aile İlişkileri Ve Sorumluluklarını Yerine Getirmelerindeki Etkisi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 6(2), s. 1-8.
Sarı, C., & Karadeniz, H. (2019). İnternet Bağımlılığının Aile İçi İlişkilere Etkisi. Sted, 28(4), s. 294-298
PAYLAŞ