Kumar Masasında Oturmasanız Bile Oyundasınız
Kumar bağımlılığı, bireysel bir sorun gibi görünse de aslında bir beyin hastalığıdır ve etkileri tüm aileyi içine alan bir fırtına gibidir. Kumar bağımlısı bireyin çevresindeki insanlar, çoğu zaman bu davranışsal bağımlılığın dolaylı mağdurları hâline gelir. Sadece bağımlı kişi değil, aile üyeleri de kumar döngüsüne dâhil olur. Bu durum, finansal iflas, aile içi şiddet, çocukların duygusal olarak ihmal edilmesi veya boşanma gibi yıkıcı sonuçlara yol açabilir. Ailelerin bu bağımlılığın karmaşık yapısını anlaması ve doğru şekilde hareket etmesi hem bireysel hem de toplumsal düzeyde iyileşme için kritik bir adım olacaktır.
Bağımlılık, genellikle tek bir bireyin davranışlarıyla sınırlı görünse de aile içindeki tüm dinamikleri etkiler. Kumar bağımlılığı olan bir bireyin sürekli borçlanması, yalan söylemesi ve finansal sorunlara neden olması, aile içindeki güven duygusunu zayıflatabilir. Ebeveynlerin ya da eşlerin, bağımlı bireyin yükünü hafifletmek amacıyla yaptıkları fedakârlıklar, genellikle ters etki yaratır. Borçları kapatmak, gizli harcamaları görmezden gelmek ya da bağımlılıkla mücadele eden bireyi finansal sorumluluktan muaf tutmak, iyileşme sürecini desteklemez, aksine bağımlılığı güçler ve derinleştirir.
Kumar bağımlılığını durdurmanın ilk adımı, bu sorunun varlığını kabul etmektir. Hem bağımlı bireyin hem de ailenin, kumarın ciddi bir problem olduğunu açıkça kabul etmesi gerekir. Çoğu zaman bu durumu kabul etmek, aile için en zorlayıcı noktalardan birisidir. Çünkü bağımlılık genellikle suçluluk, utanç ve inkârla birlikte gelir. Ancak gerçeklerle yüzleşmek, iyileşme yolundaki ilk ve en önemli basamaktır. Sorunun açıkça kabul edilmesi, aileye çözüm yolları arama motivasyonu sağlar. Bağımlılıkla mücadelede bir diğer kritik adım ise bağımlı bireyin davranışlarının sonuçlarıyla yüzleşmesine izin vermektir. Bu doğrultuda aileler, finansal sınırlar koymalı, kumardan kaynaklanan borçları üstlenmemeli ve bağımlının kendi sorumluluklarını yerine getirmesine olanak tanımalıdır.
Bu süreçte profesyonel yardım almak, hem kumar oynama bozukluğu olan birey hem de aile için büyük fark yaratır. Psikoterapi, bağımlılığın altında yatan nedenlerin keşfedilmesine yardımcı olurken aile görüşmeleri, iletişim becerilerini güçlendirmeyi ve ilişkileri onarmayı sağlar. Ayrıca, kumar bağımlılığı konusunda destek gruplarına katılmak, ailelerin yalnız olmadığını fark etmelerine ve benzer sorunları yaşayan diğer bireylerden destek almalarına olanak tanır. Bu doğrultuda Yeşilay Danışmanlık Merkezlerinde kumar bağımlısı olan bireylerle klinik psikologlar tarafından psikoterapiler ve grup çalışmaları, ailelerle aile görüşmeleri ve bireyin görüşmelere katılma durumu olmadığı zamanlarda ise kişi dışı aile görüşmeleri yapılmaktadır. Danışanlarla sosyal hizmet uzmanları tarafından sosyal hizmet görüşmeleri, atölye çalışmaları ve yeni yaşam etkinlikleri gerçekleştirilmektedir.
Bağımlılıkla mücadelede umut, en güçlü motivasyon kaynaklarından biridir. Kumar bağımlılığıyla başa çıkmak zorlu bir süreç olsa da bu durumun üstesinden gelmek mümkündür. Başarı hikâyeleri, bu mücadelenin kazanılabileceğini gösteren önemli örneklerdir. Ailelerin bu süreçte birbirlerine destek olmaları, sabırlı olmaları ve küçük ilerlemeleri dahi kutlamaları, iyileşmeyi kolaylaştırır. Her gün atılan küçük adımlar, zamanla büyük değişimlere dönüşebilir. Unutulmamalıdır ki, masada olmasanız bile oyunun kurallarını değiştirme gücüne sahipsiniz. Kumar bağımlılığının yarattığı döngüyü kırmak ve aile bağlarını yeniden güçlendirmek, sabır ve kararlılıkla mümkündür.
Mehmet Can Kanmış
Klinik Psikolog
Kaynakça
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
Grant, J. E., & Potenza, M. N. (2006). Pathological gambling: Clinical characteristics and treatment. Annual Review of Clinical Psychology, 2(1), 647–677. https://doi.org/10.1146/annurev.clinpsy.2.022305.095337
Hodgins, D. C., Stea, J. N., & Grant, J. E. (2011). Gambling disorders. The Lancet, 378(9806), 1874–1884. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(10)62185-X
Petry, N. M. (2005). Pathological gambling: Etiology, comorbidity, and treatment. Washington, DC: American Psychological Association.
Walker, D. M., & Barnett, A. H. (1999). The social costs of gambling: An economic perspective. Journal of Gambling Studies, 15(3), 181–212. https://doi.org/10.1023/A:1023053630257
PAYLAŞ