ER ya da GE’N’Ç
Kumar oynama en temelinde, maddi kazanç elde etme amacıyla para kullanarak sonu belli olmayan riskleri alma, belirsiz risklere girme anlamına gelmektedir. Birbirinden farklı kültürlere baktığımızda, oldukça yaygın olan kumar aktiviteleri, olumsuz sonuçlar doğurmasıyla birlikte, çeşitli zararlara da yol açmaktadır. Literatürde kumardan kaynaklanan zarar (gambling-related harm) kavramı; kumar aktivitelerine bağlı olarak kişinin kendisinin, ailesinin, arkadaşlarının veya çevresinin herhangi bir şekilde bu durumdan dolayı zarar görmesi olarak tanımlanmaktadır. Kumardan kaynaklanan en gözle görülür zararlardan birisi, bahis yapanın kumar oynamaya bağlı yaşadığı maddi kayıpları sonucu finansal durumunda meydana gelen bozulmalardır. Kumar oynamaya bağlı maddi sıkıntılar ile birlikte kimi zaman kontrolün kaybı ile kumar borçlarının yaşandığı gözlenmektedir. Bu bağlamda kişiyi ve çevresini ilgilendiren problemlere yol açtığı aşikardır.
Son zamanlardaki araştırmalara baktığımızda, karşılaştığımız tablo özellikle ergenlik döneminde problemli kumar oynamanın küçümsenmeyecek düzeyde yaygın olduğuna ve yaygınlaşmaya devam ettiği üzerinde durulmaktadır. Öyle ki, kimi araştırma bulguları ergenlik döneminde problemli kumar oynamanın yetişkinlik dönemine göre iki üç kat daha yaygın olduğuna rastlanmaktadır. Ergenlik döneminin riskli davranışlarla karakterize edilen bir geçiş dönemi olması, ergenleri kumar problemleri yaşamaya daha açık hale getirmektedir. Bu çerçevede, ergenlerin kumar problemleri açısından en yüksek riskli gruplardan biri olduğu kabul edilmektedir.
Kumar oynama davranışı erkeklerde sıklıkla erken adolesan yaşta başlar ve ergenlerde toplumdan 4 kat daha fazla oranda saptanır. Özellikle 14-21 yaş aralığının kumar oynama sıklığının yükseldiği bir dönem olduğu belirtilmektedir. Bu bilgileri destekler nitelikte son yıllarda yapılan çalışmalarda da rastlanılmaktadır ki; özellikle ergenlik döneminde problemli kumar oynamanın azımsanmayacak derecede yaygın olduğuna ve yaygınlaşmaya devam ettiği görülmektedir. Bu bağlamda, bu sürecin içindeki aile bireyleri, yaşanan bu olumsuzluklara duyarsız kalamamaktadır. Onlar da bu süreçte aile içi çatışma, yalan söyleme, inkâr, suçluluk duygusu, borçlanma gibi duygusal ve ekonomik bazı problemler ile karşı karşıyadır. Bu çerçeveden bakıldığında, ergenlik döneminde problemli kumar oynamanın ilişkili olduğu faktörlerin farklı örneklemlerde daha çok sayıda araştırılması ve ergenlik döneminde kumar problemlerini önlemeye yönelik çalışmaların arttırılmasının gerekliliği de kaçınılmaz olduğunu görülmektedir.
Psikolog Emre YILMAZ
Kaynaklar
Arnett, J. (1992). Reckless behavior in adolescence: A developmental perspective. Developmental review, 12(4), 339-373.
Blaszczynski, A., & Nower, L. (2002). A pathways model of problem and pathological gambling. Addiction, 97(5), 487-499.
Boden, J. M., & Horwood, L. J. (2006). Self-esteem, risky sexual behavior, and pregnancy in a New Zealand birth cohort. Archives of Sexual Behavior, 35(5), 549-560.
Cenan, E. (2008). Bağımlılık: Bağımlı aileleri ve onlarla çalışan uzmanlar için el kitabı. Ankara: Şevkat Matbaacılık
Derevensky, J. L., & Gilbeau, L. (2015). Adolescent gambling: twenty-five years of research. Canadian Journal of Addiction, 6(2), 4-12.
DiClemente, R. J., Hansen, W. B., & Ponton, L. E. (Eds.). (2013). Handbook of adolescent health risk behavior. Springer Science & Business Media.
Downs, C., & Woolrych, R. (2010). Gambling and debt: The hidden impacts on family and work life. Community, Work & Family, 13(3), 311-328.
Lam, D. (2007). An exploratory study of gambling motivations and their impact on the purchase frequencies of various gambling products. Psychology & Marketing, 24(9), 815-827.
Lynch, W. J., Maciejewski, P. K., & Potenza, M. N. (2004). Psychiatric correlates of gambling in adolescents and young adultsgrouped by age at gambling onset. Archives of general psychiatry, 61(11), 1116-1122.
Neal, P. N., Delfabbro, P. H., & O'Neil, M. G. (2005). Problem gambling and harm: Towards a national definition.
Shaffer, H. J. (1999). On the nature and meaning of addiction. National Forum, 79 (4), 9-14.
Stuhldreher, W. L., Stuhldreher, T. J., & Forrest, K. Y. (2007). Gambling as an emerging health problem on campus. Journal of American College Health, 56(1), 75-88.
Volberg, R. A., Gupta, R., Griffiths, M. D., Olason, D. T., & Delfabbro, P. (2010). An international perspective on youth gambling prevalence studies. International journal of adolescent medicine and health, 22(1), 3-38.
PAYLAŞ