Yeşilay Danışmanlık Merkezi Bülten - Nisan 2025

Bağımlılığa Karşı Güçlü Çocuklar: Özgürlüğün Geleceği
23 Nisan, Türkiye’de çocukların bayramı olarak kutlanırken, yalnızca bir eğlence gününü değil, aynı zamanda çocukların haklarını, özgürlüklerini ve umut dolu bir geleceğe sahip olma haklarını simgeler. Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, çocukların bedensel, zihinsel ve ruhsal gelişimlerinin desteklenmesi gerektiğini hatırlatan önemli bir gündür. Peki, bağımlılıklarla mücadelede 23 Nisan’ın temsil ettiği özgürlük anlayışı nasıl olabilir?

Bağımlılık, çocukların ve gençlerin özgür iradelerini ellerinden alan, gelişimlerini olumsuz yönde etkileyen bir süreçtir. Sadece madde bağımlılığı değil; alkol, kumar, tütün gibi farklı bağımlılık türleri de çocukların gelişimini olumsuz etkileyebilir. Diğer yandan zihinsel, duygusal ve sosyal özgürlüklerini de kısıtlayarak çocukların kendi geleceklerini sağlıklı bir biçimde şekillendirebilmelerini engeller. 

Araştırmalar, bağımlılıkların genellikle çocukluk ve ergenlik döneminde başladığını ortaya koymaktadır. Stres, akran baskısı, aile içi iletişim eksikliği ve çocukluk dönemi travmaları, çocukları bağımlılığa karşı daha savunmasız hale getirebilir. Oysa 23 Nisan, çocukların kendi hayatlarını özgürce şekillendirebilecekleri bir geleceğe sahip olmalarını kutlayan bir gündür. Çocukları bağımsız bir geleceğe hazırlamak için bazı temel adımlar atılabilir. Çocukların kendilerini güvende hissedebileceği aile ortamları, onların riskli davranışlardan uzak durmalarını sağlar. Sevildiklerini ve değer gördüklerini bilen çocuklar, dışarıdan gelen zararlı tekliflere karşı daha dirençli olurlar.

Çocukların medya ve akran etkilerini sorgulayabilmesi sağlanmalıdır. Onlara reklamların, sosyal medyanın ve oyunların nasıl yönlendirici olabileceğini anlatmak, bağımsız karar verebilme yetilerini güçlendirir. Teknolojiyi bilinçli kullanmanın önemi anlatılabilir. Özellikle teknoloji bağımlılığı, çocukların sosyal ve akademik hayatlarını olumsuz etkilediği için bu konuda farkındalık oluşturmak çok önemlidir. Sanat, spor, müzik ve bilimle ilgilenen çocuklar, bağımlılıklara yönelme ihtiyacı hissetmezler. Bu nedenle, çocukların kendilerini ifade edebileceği aktiviteler teşvik edilmelidir.

23 Nisan, çocukların ve gençlerin yalnızca fiziksel olarak değil, zihinsel ve duygusal olarak da özgür olduğu bir toplum oluşturma idealini temsil eder. Bağımlılıkla mücadele, çocukların kendi kararlarını verebildiği, sağlıklı seçimler yapabildiği bir gelecek inşa etmektir. Çünkü bağımlılıkların olmadığı bir dünya, çocuklar için gerçek bir bayramdır.
Bu 23 Nisan’da sadece çocukların bayramını kutlamakla kalmayalım; onların gerçekten özgür bireyler olarak büyüyebilmesi için her türlü bağımlılıktan korunabilecekleri bir ortam oluşturmak için hep birlikte sorumluluk alalım.

Klinik Psikolog Aleyna BAL

Kaynakça
•    Hawkins, J. D., Catalano, R. F., & Miller, J. Y. (1992). Risk and protective factors for alcohol and other drug problems in adolescence and early adulthood: Implications for substance abuse prevention. Psychological Bulletin, 112(1), 64-105.

•    Velleman, R. D. B., Templeton, L. J., & Copello, A. G. (2005). The role of the family in preventing and intervening with substance use and misuse: A comprehensive review of family interventions, with a focus on young people. Drug and Alcohol Review, 24(2), 93-109.

•    Winters, K. C., & Arria, A. (2011). Adolescent brain development and drugs. Prevention Researcher, 18(2), 21-24.