Kumar Bağımlılığında Sık Sorulan Sorular

Kumar oynama davranışı bağımlılık yapar mı, kumar bağımlılığı nedir?

• Bağımlılık, iyileşme ve tekrar kullanmayla seyreden bir hastalıktır. Bağımlılık bir beyin hastalığıdır. Beynimizde bazı bölgeler ödül ve haz sistemlerinden sorumludur. Kumar da diğer bağımlılıklar gibi kişinin oynamaya başlayınca kontrolünü sağlamakta zorlandığı, dürtüsel ve tekrarlayıcı bir hastalıktır. Alkol ve maddenin beyinde aktive ettiği ödül mekanizmasını, benzer şekilde kumar oynamak da aktive eder.

Kimler kumar bağımlısı olur?

• Herkes bağımlı olabilir. Bağımlılık bir beyin hastalığıdır. Biz istemesek bile, beynimiz kumar oynamayı, bahse girmeyi ister.

Ne kadar sürede insan bağımlı hale gelir?

• Bağımlılığın gelişimi değişir. Kumarın türüne göre, oynama süresine ve oynayan kişinin kişilik özelliklerine göre değişir. Bu kapsamda, bağımlılığın ne zaman gelişeceği belli olmamaktadır.

Kumar Bağımlılığı tamamen iyileşir mi?

• Bağımlılık, tansiyon hastalığı gibidir. Tamamen iyileşmez, fakat düzelir. Eğer kumar oynamazsanız yaşamınız normale geri döner. Bağımlı kişi kumar oynamayı bıraktıktan bir süre sonra tekrar oynamaya başlarsa çok kısa zamanda eski oynadığı miktarlara ulaşır.

Kumar bağımlılığının belirtileri nelerdir?

1. Zihin meşguliyeti: Kişinin aklında sürekli kumar oynama davranışlarının olması.
2. Tolerans: Kişi istediği heyecanı sağlayabilmek için giderek artan miktarlarda parayla kumar oynaması.
3. Kaçış: Kişinin sorunlarından kaçması veya kendisini rahatsız edici duygulardan uzaklaşması için kumar oynaması.
4. Peşine düşme: Kişinin para kaybettikten sonra kaybettiklerini kazanmak için tekrar kumar oynaması. Kaybettiklerinin peşine düşmesi patolojik kumar bağımlılığının en önemli belirtilerinden biridir.
5. Yalan söyleme: Kişinin kumar alışkanlığının seviyesini gizlemek için aile üyelerine, danışmana ve diğer kişilere yalan söylemesi.
6. Yasa dışı eylemler: Kişinin kumar alışkanlığını finanse edebilmesi için yasal olmayan işlere girişmesi.
7. Zarar görmüş önemli ilişkiler: Kişinin kumar oynama davranışı yüzünden ilişkilerini, mesleğini ve eğitimsel olanaklarını tehlikeye atması veya kaybetmesi.
8. Bailout: Kişinin kumar sonucunda yaşadığı mali sıkıntılardan kurtulması için çevresindekilere güvenmesi.
9. Kontrol kaybı: Kişinin kumar alışkanlığını kaybetmesi kontrol edebilmesi ya da kesebilmesi için tekrar eden başarısız denemelerde bulunması.

Bir bireyin artık bağımlı hale geldiğinden bahsedilebilmesi için yukarıda verilen on kriterden en az beşini sağlanmış olması gerektiği belirtilmektedir. Ayrıca kumar oynamanın şiddetini belirlemek için 4-5 kriter bir arada gözüküyorsa hafif, 6-7 kriter bir araya geldiğinde orta, 8-9 kriter bir araya geldiğinde ağır şekilde derecelendirme yapıldığı görülmektedir.

Bireylerin kumar oynamasına neden olan düşünce hataları nelerdir?

Kumar oynamaya başlamaya veya kumar oynama davranışını bırakmış bireylerin tekrar kumara yönelmesine neden olan bazı düşünce hataları vardır. Bunlar;

• Benim kullandığım bahis tekniği/yöntemi kumar oynama sonuçlarını etkiler.
• Kendimi şanslı hissetmemin kumar oynama sonuçlarını etkileyeceğine inanıyorum.
• Benim özel seçimlerim olan şanslı sayıların (takımların, oyuncuların) kumar oynama sonuçlarını etkileyebileceğine inanıyorum
• Kumar benim için para kazanmanın en iyi yoludur. Kumarda para kaybedersem, geri kazanmaya çalışmalıyım.
• Kumardaki kayıplarımı sevdiklerime söylemediğim sürece o kadar da kötü değil.
• Belirlediğim limit kadar kumar oynayabileceğime inanıyorum.
• Kumar oynamak için karşı koyulmaz bir istek duyuyorum.
• Kumar oynamak, üzerimdeki stres ve gerginliğin azalmasına yol açıyor.
• Kumar oynamak benim için en iyi boş zaman aktivitesidir.
• Kendi param yerine bana sağlanan bonuslarla oynamam benim için sorun yaratmaz.
• Kumar benim için bir sosyalleşme aracıdır.
• Borçlarım bittiğinde keyif için arada kumar oynamam sorun yaratmaz.
• Bana ait bir parayla kumar oynamamın kimseye zararı olmaz.

 Bu düşünce hataları bireyleri kumar oynamaya yönlendiren düşüncelerdir.

Kumar bağımlılığı nasıl seyreder?

• Kazanma Evresi: Kumar oynamanın başlangıcında genellikle bir ‘kazanç' olayı vardır (yıllık gelirin en az yarısı kadar miktarın bir defada gelmesi gibi). Oyunla ilgili zihinsel kayış, tolerans ve denetim kaybı bu dönemde gelişmeye başlar. Bu dönem kumara harcanan emek ve zamanın arttığı bir dönemdir. Şans beklenirken beceri geliştirilmeye başlanır. Güç, zenginlik, tam güçlülük duygularının oluştuğu bu dönemde eylemlilik kazanan kişi "uçma" duygusu yaşarken savunma tepkilerini önemsemez. Kişi yakın ilişkilerden uzaklaşır. Tüm güçlülük duygusu ve beraberinde giderek gelişen kumar becerisi kendilik değerinin yükselmesine yol açar. Bu dönemde kayıplar da vardır. Ama kişi daha çok kazançları üzerinde durmayı tercih eder.
   
• Kaybetme Evresi: Bu evre büyük bir kayıpla başlar ve "berbat bahis" yaşantısı olarak adlandırılır. Tam kazanacakken kaybetme diye tanımlanan bu yaşantı aynı zamanda sanal kazancın kariyeri niteliğini de taşır. Bu kayıp olağan kumarbaz için huzursuzluk verici bir olay iken patolojik kumarbaz için "narsistik darbe" niteliğindedir. Kayıpların peşine düşme davranışı bundan sonra başlamaktadır. Kayıplar arttıkça kumar eylemi giderek öncelik kazanmaya başlar. Borç alma, kredi alma bu dönemde başlar. Patolojik kumar oynayanlar para bulmak için önce yasal yolları denerler. Bu yüzden patolojik kumar oynayanlarda bir borcu bir başka borçla kapatmaya çalışmak en sık görülen davranışlardandır. Bunu yapabilmek için de bu kişilerde, kredi kartlarının son limitine kadar para çekme veya sahip olduğu mülkü satarak kumar için gereken parayı elde etme veya borçları kapatmaya çalışma görülebilmektedir. Kazandığı para borca ve tekrar kumara yatırılmaktadır.
   
• Tükenme Evresi: Bu dönemde kişinin elinde hiçbir şey kalmadığı dönemdir. Kumar oynayan kişi mutsuzdur. Depresyon ve intihar girişimi oranı yüksektir.
   
• Vazgeçme Evresi: Bu dönem kişinin her şeyi kaybettiği dönemdir. Kişi kumar oynamayı sürdürür fakat kumar oynama davranışı gelişigüzeldir. Bu dönemde affektif komorbiditenin arttığı bir dönemdir.

Kumar nasıl bırakabilir ve nerelerden destek alınabilir?

• Kumar bağımlılığı, diğer bağımlılıklar gibi kişinin oynamaya başlayınca kontrolünü sağlamakta zorlandığı, dürtüsel ve tekrarlayıcı bir hastalıktır. Bağımlılığa dair zorlanılan ve desteğe ihtiyaç duyulan zamanlar sık olmaktadır. Bu noktada bireyler hastanelerin Psikiyatri ve AMATEM polikliniklerinden destek alabilecekleri gibi Türkiye'nin 81 ilinde 104 merkezle ücretsiz şekilde hizmet vermekte olan Yeşilay Danışmanlık Merkezlerinden de destek alabilirler.