Sentetik Kannabinoidleri Daha İyi Anlamak

03.11.2025

Başlangıçta tıbbi araştırmalar kapsamında geliştirilen sentetik kannabinoidler, zamanla bağımlılık yapıcı özelliklerinin fark edilmesiyle kötüye kullanılmaya başlanmıştır. 2000’li yıllardan itibaren bu maddelerin yasa dışı piyasada yer aldığı ve farklı biçimlerde karşımıza çıktığı görülmektedir. Bu nedenle, bağımlılık alanında çalışan uzmanların sentetik kannabinoidleri tanıması, danışanlarını daha doğru değerlendirebilmeleri açısından önem taşımaktadır.

Sentetik kannabinoidler, kimyasal yapıları, etki mekanizmaları ve ortaya çıkış dönemlerine göre sınıflandırılmaktadır. Zaman içinde geliştirilen yeni türleriyle birlikte etkileri ve risk düzeyleri de değişkenlik göstermektedir. Günümüzde, düşük dozlarda dahi etkili olabilen ve daha güçlü özellikler taşıyan bileşiklerin yaygınlaştığı bilinmektedir.

Söz konusu maddeler, genellikle farklı materyallere emdirilerek ya da karışımlar hâlinde kullanılmaktadır. Küçük kimyasal değişiklikler bile bileşiklerin etkilerini ve toksisitelerini önemli ölçüde değiştirebilmektedir.

Bu durum, sahada karşılaşılan adlandırmaların, kullanım biçimlerinin ve etkilerin çeşitlilik göstermesine neden olmaktadır. YEDAM bünyesinde maddenin A4, uç veya AM gibi isimlendirmeleriyle karşılaşılmaktadır. Görüşme süreçlerinde, danışanların ifade ettiği madde isimlerinin farklılık gösterebileceği ve bazen tanımlamaların net olmayabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle danışana maddenin görünüşü, etkileri ve kullanım biçimi hakkında sorular yöneltilmesi değerlendirmelerin daha doğru yapılmasına yardımcı olacaktır.

Literatürdeki / Kimyasal Adı	Türkiye’de Yaygın Sokak Adı	Kısa Açıklama / Özellik
JWH-018	Bonzai, Sarı kız	Türkiye’de en bilinen ilk nesil sentetik kannabinoid; THC benzeri etki gösterir.
JWH-073	Jamaika	Bonzaiye benzer, daha kısa etkili bir varyanttır.
AM-2201	Altın, A4 ve Uç (isim ve kullanım yöntemi)	İkinci kuşak, daha güçlü ve toksik etkilidir.
UR-144	Atom, Skunk	Güçlü halüsinasyonlar ve ani kalp etkileri bildirilmiştir.
5F-ADB	Kaşar, Ateş, Kuru Ot	Günümüzde yasa dışı pazarda en sık rastlanan sentetik kannabinoid türevlerinden biridir.

Kaynak: Türkiye’deki sentetik kannabinoid adları ve kısa açıklamaları TUBİM ile EGM saha raporlarına dayalı olarak sunulmuştur.

Klinik Psikolog Beyza Nur Samur

Kaynakça

Castaneto, M. S., Gorelick, D. A., Desrosiers, N. A., Hartman, R. L., Pirard, S., & Huestis, M. A. (2014). Synthetic cannabinoids: Epidemiology, pharmacodynamics, and clinical implications. Drug and Alcohol Dependence, 144(1), 12–41. https://doi.org/10.1016/j.drugalcdep.2014.08.005

EMCDDA. (2017). Health responses to new psychoactive substances. European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction. https://www.emcdda.europa.eu

Emniyet Genel Müdürlüğü, Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı. (2022). Türkiye uyuşturucu raporu 2022 (Yayın No: 2022/7; EGM Yayın Katalog No: 752, NDB Yayınları: 40, 1. Baskı). Emniyet Genel Müdürlüğü Yayınları.

Hess C, Schoeder CT, Pillaiyar T, Madea B, Müller CE. Pharmacological evaluation of synthetic cannabinoids identified as constituents of spice. Forensic Toxicol. 2016;34:329-343. doi: 10.1007/s11419-016-0320-2. Epub 2016 May 17. PMID: 27429655; PMCID: PMC4929166.

UNODC. (2020). Current NPS threats: Synthetic cannabinoids. United Nations Office on Drugs and Crime. https://www.unodc.org

Uzman Yazıları

Sentetik Kannabinoidleri Daha İyi Anlamak

Kaynakça