Hamilelikte Madde Kullanımının Zararları

Son dönemde bağımlı olarak dünyaya gelen bebekle ilgili çıkan bir haber, bağımlılıkta madde kullanımının risklerine tekrar dikkat çekmiştir. Haberin içeriği şu şekildedir; eroin kullanan anne ve babadan doğan bebek, yoksunluk belirtileriyle dünyaya gelmiştir. Bebekte titremeler ve kasılmalar olduğunu gören anne, bu duruma hem çok şaşırmış hem de çok üzüldüğünü ve doğan çocuklarına bunu yaptıkları için çok pişman olduklarını ifade etmiştir. Bebeğin doğumunu gerçekleştiren doktor, bebeğin 4-6 ay boyunca bağımlılık tedavisi görmesi gerektiğini ve bu sürede yoksunluk belirtilerinin azalacağını belirtmiştir. Doktor aynı zamanda, bağımlı olarak dünyaya gelen bebeğin ömür boyu risk altında olduğuna ve dikkat edilmesi gerektiğine dikkat çekmiştir.

Kadının üremeye yatkın olduğu dönemlerde, alkol ve madde kullanımı, hamilelik ve sonrasında bebeğin de sağlık anlamında sorunlar yaşamasına neden olmaktadır.

Bilinen bir yargı olarak, hamilelerin hatta hamileliğe hazırlanan kadınların alkol, sigara, uyuşturucu maddeler tüketmemeleri gerekmektedir. Peki ya tüketirlerse ne olur?

Her türlü alkol ve madde kullanımının vücutta yarattığı reaksiyon bebeğe ulaşır ve doğumsal anormalliklere yol açar. Hamileliğin ilk dönemlerinde alkol/madde kullanımı bebeğin gelişiminde geriliğe sebep olur ve ilerleyen dönemlerde kesilse bile bu gerileme devam edebilir. Alkol/madde/sigara kullanan annelerin, bebeklerinin doğumda kilosu, normal bebeklere göre çok düşüktür.

Alkol/madde kullanan annelerin çocuklarında bebeklikte gözle görülür bir sorun olmasa bile ilerleyen yaşlarda, davranış bozuklukları, hiperaktivite, dikkat eksikliği gibi psikiyatrik sorunların görülme riski artmaktadır.

Hamilelikte alkol kullanımının etkileri
Alkol kullanımına bağlı olarak, bebekte fetal alkol sendromu, yani bebeğin fiziksel ve zihinsel gelişiminde gerilikler, anne adayının az ya da çok alkol tüketmesine göre değişmeksizin ortaya çıkabilir. Bebekte gelişme geriliği, yüz bölgesinde deformasyon, yarık damak, sinir sistemi fonksiyon bozukluğu, zeka geriliği, diş gelişiminde problemler, iskelet sisteminde bozukluklar, kalp, karaciğer ve üreme sisteminde bozukluklar görülebilir.

Hamilelikte madde kullanımının etkileri
Madde kullanımı öncelikle annenin sağlığını bozar. Annede, kansızlık, kanın pıhtılaşmaması, yüksek tansiyon, akciğer enfeksiyonları, HIV/ AIDS, hepatit gibi hastalıklar görülebilir. Madde kullanan annenin fiziksel ve ruhsal sağlığı ve beslenme durumu genellikle kötüdür ve bu durum bebeğe de yansımaktadır. Hamilelik sürecinde, dış gebelik, düşükler, plasentanın bebekten erken ayrılması, erken doğum ya da ölü doğumlar görülebilir. Doğumu gerçekleşen bebeklerde ise, ani bebek ölümü sendromu riski artmaktadır. Bebeğin kafa çevresinin büyümesinde gecikmeye, doğumsal özürlere ve solunum problemlerine neden olabilir.

Madde kullanan bir annenin bebeğinde, doğduktan itibaren yoksunluk belirtileri görülebilir. Yani, bebek bağımlı bir şekilde dünyaya gelir. Bu durumda, ilk 6 ay yoksunluk belirtilerinin görülür ve bağımlılık tedavisi uygulanması gerekir. Yoksunluk belirtisiyle dünyaya gelen bebeklerin ömür boyu, bağımlılık geliştirme riski, diğer insanlara göre daha fazladır.

Bir diğer önemli nokta, madde kullanan kadınların HIV / AIDS yönünden riskli olmasıdır. Enjeksiyon yoluyla madde kullanan kadınlarda, enjeksiyon paylaşımı ve hijyen eksikliği sebebiyle ya da korunmasız cinsel ilişki nedeniyle HIV / AIDS hastalığının ortaya çıkma olasılığı artar. Bu hastalığı taşıyan kadınlarda, hastalığın bebeğe de geçme olasılığı ve bebeğin hasta doğma olasılığı artmaktadır.

Farklı maddelerin kullanımı, farklı etkiler oluşturabilir. Bazı maddelerin etkileri diğerlerine göre daha ciddi boyutlarda zarar verici olabilir. Bunları ayrı ayrı incelemek gerekirse;

Hamilelikte kokain kullanımının etkileri
Bebeğin kan basıncı ve kalp atımını artırır. İlk haftalarda kullanılırsa, düşük olmasına neden olabilir. İleri haftalarda kullanımı, erken doğum, ölü doğum, plasentanın bebekten erken ayrılması, düşük doğum ağırlığı, gelişim geriliği, ani bebek ölüm sendromu, nörolojik bozukluklar oluşabilir. Doğumdan sonraki dönemlerde, davranış bozuklukları, öğrenme güçlüğü ortaya çıkabilir.

Hamilelikte esrar kullanımı ve etkileri
Öncelikle esrar kullanımının, yumurtlamayı engelleyici etkisi vardır ve kısırlığa neden olabilir. Hamilelikte kullanımı ise, bebekte gelişim geriliğine, doğum sonrası ani bebek ölüm sendromuna neden olabilir. Kullanılan dozun miktarına göre bebekteki etkisi değişir. Doğumdan sonra, dikkat ve öğrenme bozuklukları, sakatlıklar ortaya çıkabilir. Emzirme döneminde, kullanılan esrar, sütün kalitesini bozar ve süt yoluyla bebeğe geçer.

Hamilelikte eroin kullanımı ve etkileri
Opioid grubu maddeler yani eroin, morfin, kodein gibi maddelerin olumsuz etkileri diğerlerine göre daha şiddetli ortaya çıkar. Vücutta ağrı kesici etkisi olan bu maddeler, yumurtlamayı baskıladığı için hamile kalmayı zorlaştırır. Hamilelik döneminde kullanım ise; erken doğum, gelişim geriliği, doğumdan sonra ani bebek ölüm sendromu riskini artırır. Hamilelikte eroin kullanımı sonucu bebekte yüksek oranda bağımlılık ve yoksunluk belirtileri görülür. Titreme, ateş, ishal, beslenme zorluğu, solunum güçlüğü, kilo kaybı gibi belirtiler bebekte görülür. Bu durumda bebeğin ilaç tedavisi görmesi gerekir. Ek olarak, eroin kullanan kişilerde HIV / AIDS riski yüksek olduğu için, bu hastalığın annede olması bebeğe de geçmesine neden olur. Emzirme döneminde kullanılması da maddenin etkilerinin bebeğe geçmesine neden olmaktadır.

Uzm. Kli. Psk. Burcu Çetin Şeker

PAYLAŞ